Αναθεώρηση της νομοθεσίας για την εμπορία σπόρων. (Ανοιχτή επιστολή προς την ελληνίδα επίτροπο Κα Δαμανάκη)

Ανοιχτή επιστολή προς την ελληνίδα επίτροπο Κα Δαμανάκη

Θέμα: Αναθεώρηση της νομοθεσίας για την εμπορία σπόρων.

Αγαπητή Κα Δαμανάκη,

Σχετικά με την αναθεώρηση της νομοθεσίας της κυκλοφορίας των σπόρων που θα κληθείτε να ψηφίσετε στις 6 Μαΐου σας γνωρίζω τα παρακάτω:

Είμαι πολύ ενήμερος σε ότι αφορά την ισχύουσα νομοθεσία και μάλιστα με τα κριτήρια ΔΟΣ (διακριτότητα – ομοιομορφία – σταθερότητα) προκειμένου μια τοπική ποικιλία να εγγραφεί στους καταλόγους του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης ώστε να κυκλοφορεί ελεύθερα και να χρησιμοποιηθεί για σπορά (Λες και ο σπόρος είναι φάρμακο ή κάτι χημικό και επικίνδυνο που η φύση δημιούργησε…!!!).

Στα κριτήρια αυτά όλοι γνωρίζουμε ότι δεν ανταποκρίνονται οι ντόπιες ποικιλίες. Έχει επίσης θεσπιστεί ότι το μερίδιο της χρησιμοποίησης των σπόρων ντόπιων ποικιλιών για σπορά είναι συνολικά 10% και το υπόλοιπο 90% ανήκει σε κάποιους ΑΛΛΟΥΣ, και όχι βέβαια στους γεωργούς. Η αναλογία δε της χρησιμοποίησης των σπόρων ανά ποικιλία, είναι το 0,5% του είδους.

Είναι επίσης γνωστό από τον Κο Σταυρόπουλο (Τράπεζα Γενετικού Υλικού) ότι σήμερα στη χώρα μας καλλιεργούνται το 2 – 3 % των ποικιλιών που υπήρχαν το 1950. Θα μπορούσα να σας παραθέσω πολλά στοιχεία για το συγγκεκριμένο θέμα, αλλά είμαι σίγουρος ότι λόγω της θέσης σας θα το γνωρίζετε.

Όμως επιθυμώ να σας μεταφέρω περιληπτικά τα συμπεράσματα των 2 μεγάλων επιστημονικών συνεδρίων που έγιναν τα τελευταία χρόνια στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών με συμμετοχές διακεκριμένων επιστημόνων – ερευνητών :

«Στον 20ο αιώνα παρατηρήθηκε αύξηση της παραγωγής γενικότερα που αποδόθηκε εξίσου, στη γενετική βελτίωση, δηλ. στα υβρίδια, και στην τεχνολογία καλλιέργειας πχ. Λιπάσματα, φάρμακα, κατάλληλη καλλιέργεια εδάφους, αντιμετώπιση εχθρών κλπ (Τζένσεν 1978)

Σήμερα, τα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν:

• Ότι η βελτίωση, οδήγησε σε μια σχετική ομοιομορφία των φυτών σε σύγκριση με τη διαθέσιμη γενετικά εγχώρια παραλλακτικότητα (Pecceti and Annicchiario, 1998).
• Ότι παρόλο που υπάρχει γενετική πρόοδος σε όλα τα επίπεδα εισροών, σε αυτά των χαμηλών εισροών, το γενετικό κέρδος είναι μικρότερο (Ortiz – Monasterio et al., 1997).

Τελικά προκύπτει το ερώτημα: βέλτιστο ή μέγιστο δυναμικό απόδοσης?

Ίσως η διμιουργία νέων γενοτύπων είναι ανάγκη να κατευθυνθεί προς εκείνους τους γενότυπους που αξιοποιούν καλύτερα τις εισροές και όχι στη δημιουργία γενοτύπων που υπερπαράγουν μόνο με εισροές υψηλού κόστους.

Ωστόσο,

• Η μείωση της γενετικής βάσης των καλλιεργειών
• Η αυξανόμενη γενετική ομοιομορφία, και
• Η καλλιέργεια τεράστιων εκτάσεων με μία μόνο ή ελάχιστες ποικιλίες,

Οδήγησαν στην αύξηση της γενετικής ευπάθειας των καλλιεργειών στα εξελισσόμενα παθογόνα.

Από γενετική άποψη, η ευπάθεια αυτή γίνεται τόσο πιο μεγάλη όσο μειώνεται η γενετική ποικιλότητα (Tailler and Bernardo, 2004).»

Γιατί τοπικές ποικιλίες? Τι προσφέρουν ?

• Καλύτερη εξοικείωση των αγροτών από ότι με τις νέες και ξενικές ποικιλίες  
• Κάνουν αποτελεσματικότερη χρήση νερού και των θρεπτικών στοιχείων.
• Ανταγωνίζονται καλύτερα τα ζιζάνια.
• Είναι ανθεκτικές στις καταπονήσεις (βιοτικές και αβιοτικές)
• Έχουν σταθερή απόδοση σε λιγότερα ευνοϊκά περιβάλλοντα.
• Ενδείκνυνται για παραδοσιακά συστήματα καλλιέργειας (άνυδροι κήποι).
• Θεωρούνται κατάλληλες για την οργανική γεωργία.
• Διευρύνουν τη γενετική βάση με τη συμμετοχή τους σε προγράμματα βελτίωσης.
• Έχουν υψηλή κληρονομικότητα.
• Έχουν υψηλή διατροφική αξία και γευστική ποιότητα. Αποτελούν π.χ. στα λαχανικά σημαντική πηγή αντιοξειδοτικών ουσιών, μεταλλικών αλάτων και προφυλάσσουν από ασθένειες όπως καρκίνος, καρδιοπάθειες, σακχαροδιαβήτης, κ. ά.
• Η βασική δυνατότητά τους είναι η προσαρμοστικότητα στο χρόνο και στις κλιματικές αλλαγές. Κατάφεραν να επιβιώσουν όταν όλες οι προβλέψεις ήταν εναντίον τους. Αυτό οφείλεται σε γονίδια αντοχής και στην πολυμορφική φυτοκοινωνία που επιβιώνει χάρις στη διαφορετικότητα των μελών της

Σήμερα βέβαια εξασκείται «κοινωνική πίεση» για μια πιο φιλική γεωργία γιατι:

·         Τα υδατικά αποθέματα λιγοστεύουν

·         Τα χωράφια υποβαθμίστηκαν αφού κουράστηκαν τα εδάφη από τις μονοκαλλιέργειες

·         Η υπερχρήση γεωργικών φαρμάκων – λιπασμάτων οδήγησε σε περιβαλλοντική καταστροφή

·         Ο καταναλωτής πληρώνει για ανούσια προϊόντα γιατί τα συστατικά της θρεπτικής αξίας είναι μειωμένα ή έχουν οριστικά χαθεί

Ως μοναδική διέξοδος προτείνεται η αξιοποιήση των δυνατοτήτων των τοπικών ποικιλιών με την είσοδο τους στη βελτιωτική διαδικασία και τη δημιουργία ποικιλιών που θα συνοδεύονται από όλες τις τεχνικές αειφορικής γεωργίας όπως αμειψισπορά, μείωση λιπασμάτων – φαρμάκων κλπ και πιο συγκεκριμένα :

·         Την επιστροφή τους στην καλλιέργεια ως εμπορικές ποικιλίες αναβαθμίζοντάς τες

·         Την εγγραφή τους ως ποικιλίες Π.Ο.Π με στοιχειώδη βελτιωτική παρέμβαση

·         Την χρησιμοποίηση τους ως γονείς  σε διασταυρώσεις και ενσωμάτωση των δυνατοτήτων τους στους απογόνους, ήτοι στις εμπορικές ποικιλίες που θα προκύψουν.

Και τέλος πρέπει οι τοπικές ποικιλίες να εισαχθούν στα κανάλια εμπορίας, να φθάσουν στα χέρια του αγρότη, ο οποίος θα μπορεί να κρατάει το σπόρο του για την επόμενη και για περισσότερες χρονιές.

(Πηνελόπη Μπεμπέλη, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών)

(M. Κούτσικα-Σωτηρίου, Χ. Γκόγκας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσ/νικης, Γεωπονική Σχολή, Εργαστήριο Γενετικής και Βελτίωσης Φυτών,

Α.Λ. Τσιβελίκας ΕΘIΑΓΕ Βόρειας Ελλάδας)

Έχω ακούσει βέβαια ότι σπόροι των ντόπιων ποικιλιών μπορούν να αναπαραχθούν σε συγκεκριμένες μόνον περιοχές προέλευσης όπως ντοματάκι Σαντορίνης, να καλλιεργείται και να διατείθεται μόνο στη Σαντορίνη. Όμως εάν καλλιεργηθεί σε άλλες περιοχές δίνει επίσης εξίσου εκπληκτικά αποτελέσματα χωρίς βέβαια να είναι ΠΟΠ.

Τα περί επιμολύνσεων είναι ανοησίες γιατί όλοι οι γεωργοί γνωρίζουν ότι π.χ στην περιοχή που καλλιεργούνται τα φασόλια Πρεσπών, κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει επιμολύνει αυτή την ποικιλία με κάτι άλλο. Δεν είναι αφελείς, ξέρουν καλά τι συμβαίνει από την καθημερινή πρακτική. Αυτά είναι τα επιχειρήματα των ΑΛΛΩΝ.

Αγαπητή Κα Δαμανάκη,

Κατάγεστε από μία περιοχή της χώρας μας όπου οι μυρωδιές, οι γεύσεις, οργανοληπτικά συσταστικά και γενικά η ποιότητα των αγροτικών προϊόντων και μάλιστα των ντόπιων ποικιλιών είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο. Θυμηθείτε τα παιδικά σας χρόνια όπου όταν έκοβες μία ντομάτα ήταν μέσα σαν ζάχαρη με ωραία μυρωδιά και πεντανόστιμη.

Προσωπικά αλλά και εκ μέρους πολλών επιστημόνων που γνωρίζουν τον ανεκτίμητο βιολογικό πλούτο του τόπου μας, σας καλώ να συμβάλλεται στο ποσοστό που σας αναλογεί, ώστε αυτή την προίκα που έχει η χώρα μας να μη χαθεί. Έχουμε άλλωστε τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα στην Ευρώπη ανάλογα με την έκταση.

Επιπλέον παρακολουθώντας όλα αυτά τα χρόνια την εξέλιξη στο χώρο της παραγωγής και της διατροφής, έχω επισημάνει ότι ο άνθρωπος χάνει σιγά σιγά δεξιότητες που είχε στο παρελθόν σχετικά με τις μυρωδιές και τις γεύσεις. Οι μυρωδιές μάλιστα είχαν σχέση, εκτός από την απόλαυση, και με την προφύλαξη μήπως τους προκαλούσε κάτι κακό. Θα σας αναφέρω ένα – δύο παραδείγματα.

Παλιά όταν έτρωγαν κάτι και μύριζε άσχημα ή κάτι καινούριο, δεν το έτρωγαν. Σήμερα όμως δεν το καταλαβαίνουμε και το τρώμε. Αυτό φαίνεται όταν εμείς θα φάμε ένα καρπούζι ψεκασμένο με γεωργικό φάρμακο ενώ ο κόρακας θα το μυρίσει και θα απομακρυνθεί.

Άλλωστε θα μας συνηθίσουν να μας ταΐζουν ένα συγκεκριμένο σιτηρέσιο.

Το ίδιο προσπαθούν να κάνουν και με το κρασί, όπου με την αντίστροφη όσμωση το κάνουν όλο να είναι ίδιο (ομογενοποιημένο).

Αγαπητή Κα Δαμανάκη,

Αντισταθείτε για δεύτερη φορά!! και προστατέψτε τον πλούτο της χώρας μας. Οι σπόροι είναι η συνέχεια της ζώης μας και των παιδιών μας.

Είναι λάθος ότι οι «ΑΛΛΟΙ» θα ταΐσουν τον κόσμο. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι το χρήμα. Γι αυτό άλλωστε έχουμε την αποκαλούμενη πνευματική ιδιοκτησία, δικαιώματα, πατέντες, γενετικά τροποποιημένα, σπόροι εξολοθρευτές κλπ.

Από στοιχεία του FAO η αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής είναι μικρή με τη βοήθεια των ΑΛΛΩΝ.

Άλλωστε οι ίδιοι που ελέγχουν τους σπόρους, οι ίδιοι έχουν τα γεωργικά φάρμακα, οι ίδιοι έχουν και τα αντίστοιχα ανθρώπινα φάρμακα για να κάνουν καλά τον κόσμο από αρρώστιες που οι ίδιοι προκαλούν.

Σας παρακαλω πριν από τη συγκεκριμένη ψηφοφορία συμβουλευτείτε τον πατριώτη μας Κο Αντωναράκη (γενετιστή, καθηγητή στο πανεπιστήμιο της Ζυρίχης και ερευνητή του γονιδιώματος) ο οποίος επιμένει στο παρακάτω:

«Σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον η βιοποικιλότητα είναι η συνέχεια της ζωής». Και μάλιστα αναφέρει το παράδειγμα:

Εάν όλοι οι Έλληνες μαζευτούμε στο Σύνταγμα και είμαστε όλοι ίδιοι (κλωνοποιημένοι) και πέσει μια αρρώστια θα μας αφανίσει όλους. Συνεχίζουμε και ζούμε γιατί είμαστε διαφορετικοί ο ένας από τον άλλον. Τόσο γονοτυπικά όσο και φαινοτυπικά.

Και λίγα λόγια από έναν σύγχρονο Μάντη Τειρεσία:

«Βλέπω! προσπάθειες για βίαιη διαταραχή της διατροφικής αλυσίδας,

Βλέπω! εργαστήρια να δουλεύουν πυρετωδώς για να δημιουργήσουν νέες μορφές ζωής.

Βλέπω! νέες μορφές ζωής να εισχωρούν υπό μορφή ιών στον ανθώπινο οργανισμό.

Βλέπω! φαρμακοβιομηχανίες ενάντια ιών που έφτιαξαν, να πλουτίζουν εις βάρος σας,

Βλέπω! μέσα από ιούς, έλεγχο της σκέψης σας και της βούλησή σας,

Βλέπω! μέσα από μεταλλαγμένες τροφές ανδρείκελα και μαριονέτες να γίνεστε,

Βλέπω! τερατογενέσεις και αποβολές εμβρύων,

Βλέπω! επιβουλή και επιβολή μίας εξουσίας αδίστακτα εγκληματικής.

Θολά τα μάτια μου είναι και φοβούμαι πως μόνο το κακό βλέπω! Ελπίζω εσείς, με τα νεαρά σας μάτια να δείτε τα πράγματα διαφορετικά και μέσα από το δικό μου σκοτάδι, τη φωτεινή απάντηση που χρειάζεται, να δώσετε και να αντισταθείτε για το καλό της μητέρας Γης. Αφήστε με τώρα να ησυχάσω στο ταπεινό μου κατάλυμμα».

(Κείμενο από την Εφημερίδα «Π.Ο.Λ.Ι.Τ.Η.Σ», Κ.Δ.Μ)

Αυτά τα ολίγα,

Σας ευχαριστώ πολύ

Ευάγγελος Αβδελάς

Γεωπόνος (ΓΠΑ)

Ιδρυτικό μέλος της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Οι Γεωπόνοι του Κόσμου» στον τομέα της Βιοποικιλότητας και μέλος του δικτύου Πελίτι.

avdelas_geo@yahoo.gr